Bệnh ngủ trên vật nuôi (Animal trypanosomiasis) còn được gọi là bệnh Nagana hoặc bệnh ngủ là một bệnh trên động vật có xương sống là vật nuôi, thường là gia súc. Bệnh do tác nhân trùng mũi khoan của một số loài trong chi Trypanosoma như Trypanosoma brucei gây ra và được truyền đi bởi vật trung gian truyền bệnh là ruồi Tsetse là những con ruồi hay sống cạnh những bờ sông suối, có bóng mát. Tác nhân Trypanosoma vivax gây ra bệnh Nagana chủ yếu ở Tây Phi, mặc dù nó đã lây lan sang tận Nam Mỹ.Các tác nhân Trypanosomes nhiễm vào máu của vật chủ là động vật có xương sống, gây sốt, suy nhược cơ thể và hôn mê, dẫn đến giảm cân và thiếu máu, ở một số động vật, bệnh gây tử vong trừ khi được điều trị. Một đặc điểm thú vị là khả năng chống chịu đáng kể đối với bệnh lý Nagana được thể hiện ở một số giống gia súc, đặc biệt là ở bò N'Dama-một giống bò thuộc nhóm Bos taurus Tây Phi. Điều này trái ngược với tính nhạy cảm của những con bò thuộc nhóm bò u (Bos indicus) ở Đông Phi.